Αφίδες

- Είναι πολύ γνωστά έντομα σε όλους με πολλά κοινά ονόματα (αφίδες, μελίγκρες, ψείρες κλπ)

- Ζουν κυρίως σε τρυφερούς βλαστούς και φύλλα διαφόρων φυτών κατά ομάδες (το ένα κοντά το άλλο) με την κεφαλή προς τη βάση του φύλλου-βλαστού

Ζημιές

• Αφαιρούν μεγάλη ποσότητα χυμού από τα φυτά και το νύγμα πολλών ειδών προκαλεί συστροφή των φύλλων, προστατεύοντάς τες από το ψεκαστικό υγρό 
• Είναι η κυριότερη κατηγορία εντόμων που μεταδίδει τόσους πολλούς και φυτοπαθογόνους ιούς

Κατηγορίες

1. Μεταναστευτικά: χρειάζονται 2 ξενιστές, ο κύριος ξενιστής (πχ φυτό) όπου θα γίνει η σύζευξη και θα γεννηθούν τα χειμερινά αυγά και ο δευτερεύον ξενιστής όπου η αφίδα αναπτύσσεται αγενώς- παρθενοκαρπικά (δε χρειάζονται αρσενικά και θηλυκά άτομα για την αναπαραγωγή) και 
2. Μη μεταναστευτικά είδη: ο ετήσιος κύλος του εντόμου συμπληρώνεται μόνο στον κύριο ξενιστή (σε ίδιο φυτό ή σε φυτά του ίδιου συγγενικού είδους)

Dysaphis plantaginea (ρόδινη αφίδα της μηλιάς)

- Διαχειμάζει κυρίως ως χειμερινό αυγό πίσω ή κοντά στους οφθαλμούς της μηλιάς και της κυδωνιάς

 

- Την περίοδο της βλάστησης της μηλιάς γεννεές παρθενοκαρπικών ατόμων διαδέχονται η μία την άλλη

 

- Πτερωτά ακμαία μεταναστεύουν σε φυτά Plantago (πεντάνευρο) όπου συμπληρώνονται περισσότερες από 2 παρθενογενετικές γεννεές

 - Το Φθινόπωρο, πτερωτά αρσενικά και πτερωτά θηλυγόνα (θηλυκά άτομα που γεννούν μόνο θηλυκά), επιστρέφουν στους κύριους ξενιστές (μηλιά-κυδωνιά). Από τα θηλυκά, αφού συζευχθούν θα γεννηθούν τα χειμερινά αυγά

 

Ζημιές

- Το σάλιο της είναι τοξικό και γι’αυτό όπου απομυζεί δημιουργεί παραμορφώσεις είτε σε φύλλα είτε σε καρπούς με συνέπεια να αποτελεί σημαντικό εχθρό της μηλιάς

 

 

 

• Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε ότι κατά τη διάρκεια της μύζησης, ο ιστός στο σημείο της επαφής νεκρώνεται με συνέπεια να μην είναι δυνατή η διασυστηματική δράση των εντομοκτόνων (πρακτικά αυτό σημαίνει ότι η καταπολέμηση θα πρέπει να γίνει πριν τη συστροφή των φύλλων)
• Πολύ σημαντικός παράγοντας καταπολέμησης της συγκεκριμένης αφίδας είναι η καταστροφή του ζιζανίου (πεντάνευρου). Καταστρέφοντας το ζιζάνιο στην ουσία διακόπτεται ο βιολογικός κύκλος αναπαραγωγής της αφίδας

- Διαχειμάζει κυρίως ως χειμερινό αυγό στους βλαστούς και κλάδους της μηλιάς και άλλων φυτών-ξενιστών

- Νωρίς την Άνοιξη, εκκολάπτονται από τα αυγά τα θεμελιακά άτομα που μετακινούνται στα άκρα των νεαρών βλαστών, εκεί εγκαθίστανται και συμπληρώνουν την ανάπτυξή τους  

- Η ανάπτυξή της ολοκληρώνεται στο ίδιο δέντρο (δεν είναι απαραίτητος ο 2ος ξενιστής) και συμπληρώνει περίπου 15 γενιές από Μάρτιο έως Οκτώβριο

Ζημιές

• Οι ζημιές που προκαλεί δεν είναι το ίδιο σοβαρές με τη ρόδινη αφίδα. Τα κύρια συμτώματα είναι η απομύζηση των χυμών, το καρούλιασμα των φύλλων και η δευτερογενής ανάπτυξη καπνιάς
• Μια σημαντική ιδιατερότητα της συγκεκριμένης αφίδας είναι ότι σε αντίθεση με τις υπόλοιπες αφίδες, η ανάπτυξή της ευννοείται από τις υψηλές θερμοκρασίες. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να αναπτύξει πληθυσμούς μέσα στο Καλοκαίρι εφόσον υπάρχει νεαρή βλάστηση

- Διαχειμάζει ως νύμφη μικρών ηλικιών σε προφυλαγμένες θέσεις στα δέντρα (σχισμές φλοιών) και σπάνια στις ρίζες

- Στις αρχές Μαρτίου τα άτομα δραστηριοποιούνται και διατρέφονται μυζώντας φυτικούς χυμούς από τα ξυλώδη μέρη ή τους νεαρούς βλαστούς και ολοκληρώνουν την ανάπτυξή τους

- Ακολουθεί μια σειρά παρθενογενετικών γενεών που μπορεί να υπερβούν τις 12 έως το τέλος του Φθινοπώρου. Έχουν πολύ υψηλό αναπαραγωγικό δυναμικό και κάθε άτομο μπορεί να γεννήσει πάνω από 100 νύμφες

- Συναθροίζονται σε αποικίες πάνω στο δέντρο και με την πάροδο του χρόνου εμφανίζονται τα πρώτα πτερωτά άτομα. Οι αποικίες που εμφανίζονται από το Μάρτιο έως το Νοέμβριο αποτελούνται κυρίως από άπτερα θηλυκά άτομα

- Τα νεαρά άτομα, αυτό το διάστημα μετακινούνται από τα εναέρια τμήματα του δέντρου προς τις ρίζες και αντίστροφα, μεταδίδοντας έτσι την προσβολή

- Οι πρώτες αποικίες δημιουργούνται στις μασχάλες των φύλλων και κατόπιν επεκτείνονται κατά μήκος του βλαστού

Ζημιές

• Η μύζηση των φυτικών ιστών προκαλεί υπερπλασίες που καταλλήγουν σε εξογκώματα και ρωγμές των βλαστών, ενώ σε ορισμένες ποικιλίες μηλιάς μπορεί να επέλθει η ξήρανση (το φυρίκι είναι σχετικά ανθεκτικό)
• Σημαντική λεπτομέρεια για τη συγκεκριμένη αφίδα είναι ότι σε περιόδους υψηλών θερμοκρασιών και υγρασίας μειώνεται πολύ ο αριθμός ανάπτυξης και αναπαραγωγής του εντόμου

Καταπολέμηση

- Σημαντικός παράγοντας για την επιτυχή καταπολέμηση των αφίδων είναι η μαζική εφαρμογή ψεκασμού, από το στάδιο του ληθάργου έως και την ρόδινη κορυφή με κατάλληλο εντομοκτόνο σε συνδυασμό με ορυκτέλαια

1. `Εντομα καρποφόρων δέντρων και αμπέλου, Τζανακάκης, 2003