Παθογόνο αίτιο - Συμπτώματα

- Οφείλεται κυρίως στους μύκητες του γένους Phytopthora (πιο συχνά) καθώς και στους μύκητες Armillaria mellea και Roselinia necatrix

- Οι μύκητες του γένους Phytopthora επιβιώνουν στο έδαφος για πολλά χρόνια ώσπου να  βρουν τις κατάλληλες συνθήκες να προκαλέσουν μόλυνση. Για να γίνει η διασπορά τους και να είναι σε θέση να μολύνουν, έχουν ανάγκη υψηλής εδαφικής υγρασίας

- Δημιουργείται μια υγρή, ελαφριά, καθισμένη μεταχρωματισμένη κηλίδα κυρίως στην περιοχή του λαιμού η οποία όμως γίνεται δύσκολα αντιληπτή

- Η κηλίδα μπορεί να εξελιχθεί πολύ γρήγορα σε έλκος που μπορεί να περιβάλει ολόκληρο τον κορμό και να προκαλέσει αποπληξία (μαρασμό του δένδρου ιδιαίτερα σε νεαρής ηλικίας δένδρα)

φωτό: κεράσι προσβεβλημένο από Φυτόφθορα

- Τις περισσότερες φορές ο ρυθμός ανάπτυξης του έλκους είναι βραδύτερος με αποτέλεσμα το έλκος να περιορίζεται τον πρώτο χρόνο στη μία πλευρά και το δένδρο να εμφανίζει ημιπληγία

- Στα προσβεβλημένα δένδρα οι οφθαλμοί νεκρώνονται και δε βλαστάνουν την άνοιξη, η βλάστηση είναι καχεκτική και γρήγορα ξηραίνεται. Τα φύλλα αποκτούν κόκκινο-μπρούτζινο χρώμα και η καρποφορία (αν υπάρχει) δεν είναι κανονική

- Μικρής ηλικίας δέντρα είναι περισσότερο ευαίσθητα στο παθογόνο διότι το ριζικό τους σύστημα είναι κατά πολύ μικρότερο από δέντρα μεγαλύτερης ηλικίας 

φωτό: νεαρό δέντρο μηλιάς προσβεβλημένο από φυτόφθορα

φωτό: νεαρό δέντρο μηλιάς προσβεβλημένο από Rosellinia necatrix

Συνθήκες ανάπτυξης (Φυτόφθορα)

- Η μόλυνση γίνεται από το έδαφος και διευκολύνεται από πληγές που δημιουργούνται στο δένδρο από διάφορα αίτια (παγετός, έντομα, τρωκτικά, εργαλεία κλπ)

- Ο κρισιμότερος παράγοντας για την εξέλιξη της ασθένειας είναι το νερό καθώς και η συνεχή παρουσία υγρασίας γύρω από την περιοχή του κορμού (στο σημείο που έχει επαφή με το έδαφος)

- Ο μύκητας μπορεί να επιβιώσει στο έδαφος ως σαπρόφυτο (λαμβάνει την τροφή του από νεκρούς ιστούς) και όταν βρεθεί σε κατάλληλες συνθήκες (προπάντων σε νερό) αποκτά μολυσματική ικανότητα

- Η ασθένεια ευνοείται σε εδάφη βαριά, κακώς στραγγιζόμενα. Αν η άρδευση γίνεται με κατάκλυση η ασθένεια μπορεί να πάρει μορφή επιδημίας

- Οι χαμηλές θερμοκρασίες διευκολύνουν πολύ την εγκατάσταση του παθογόνου γιατί είτε προκαλούν πληγές είτε επειδή μειώνουν την αντοχή των δέντρων

- Τα δέντρα είναι περισσότερο ευαίσθητα κατά α) την περίοδο της ανθοφορίας, β) τέλη Αυγούστου-αρχές Σεπτεμβρίου και γ) τον Οκτώβριο. Θεωρείται ότι ο μύκητας τις περιόδους αυτές είναι περισσότερο ενεργός σε αντίθεση με την καλλιέργεια που βρίσκεται στο πιο ευαίσθητο στάδιό της

- Οι μεγαλύτερες απώλειες δέντρων συμβαίνουν 3-4 χρόνια μετά τη φύτευση τους (όταν το δέντρο παρουσιάσει καρπούς). Τα προσβεβλημένα δέντρα "ζουν" για 2-3 σε προβληματικές συνθήκες ανάτπυξης έως ότου καταρρεύσουν. 

- Αν οι συνθήκες για την ανάπτυξη της ασθένειας είναι ιδανικές, τότε είναι δυνατόν τα δέντρα να καταρρεύσουν από την πρώτη χρονιά 

- Άριστες συνθήκες για την ανάπτυξη του μύκητα είναι οι θερμοικρασίες από 13C έως 21C

Αντιμετώπιση

- Αποφυγή εγκατάστασης δένδρων σε εδάφη βαριά, συνεκτικά, κακώς στραγγιζόμενα

- Σε εμβολιασμένα δενδρύλλια το σημείο εμβολιασμού θα πρέπει να είναι ψηλότερα από την επιφάνεια του εδάφους

- Αποφυγή επαφής του κορμού του δέντρου με το νερό του ποτίσματος και ιδιαίτερη προσοχή στη μη δημιουργία πληγών

- Καταστροφή της αυτοφυούς βλάστησης γύρω από τη βάση του δέντρου και διατήρηση του εδάφους περισσότερο ξηρού

- Στα προσβεβλημένα δένδρα, αφαιρείται το σημείο της προσβολής και απολυμαίνεται με Αλλιέτ ή Βορδιγάλιο πάστα

- Αφαίρεση και καταστροφή όλων των αποξηραμένων κλάδων ή δένδρων

- Επάλειψη των κορμών με Αλλιέτ ή βορδιγάλιο πολτό 5%, η  ριζοπότισμα των 2 αυτών σκευασμάτων σε συγκεκριμένες δόσεις. Επίσης, καλά αποτελέσματα δίνει και ο ψεκασμός με Αλλιέτ ή Φωσφονικά την περίοδο της έντονης ανάπτυξης των δέντρων (Άνοιξη και Καλοκαίρι).

1. Ασθένειες καρποφόρων δέντρων και αμπέλου, Χρήστος Παναγόπουλος, εκδόσεις Σταμούλη
2. Integrated pest management for apples and pears, Uniiversity of California
3. Phytophthora collar root of apple, University of Illinois, September 1998