Λίπανση μηλιάς (Άζωτο)

2014-11-25 09:36

- Ένα πολύ σημαντικό κεφάλαιο στην καλλιέργεια του μήλου είναι η λίπανση. Η ισορροπημένη θρέψη των δέντρων έχει σαν αποτέλεσμα τη βελτιστοποίηση της παραγωγής με την ταυτόχρονη διατήρηση της υγείας και δυναμικής των δέντρων. 

- Στο άρθρο αυτό θα προσπαθήσουμε να εξηγήσουμε τη συμπεριφορά των θρεπτικών στοιχείων, τις τυχόν αλληλεπιδράσεις μεταξύ τους και να ορίσουμε το χρονικό σημείο που είναι απαραίτητα στα δέντρα

- Είναι φανερό ότι η υπερβολική χρήση λιπασμάτων τα προηγούμενα χρόνια έχει δημιουργήσει δυσάρεστες καταστάσεις τόσο στη γονιμότητα του εδάφους όσο και στη μόλυνση των υπόγειων υδάτων (πχ αυξημένες ποσότητες νιτρικών κλπ). Πλέον, η ανάγκη για ορθολογική χρήση των λιπασμάτων είναι επιβεβλημένη τόσο για την προστασία του περιβάλλοντος, τη διατήρηση της γονιμότητας και της αειφορίας, όσο και για τη μείωση του κόστους καλλιέργειας, αφού οι άσκοπες και λανθασμένες χρονικά λιπάνσεις επιβαρύνουν το κόστος παραγωγής

Γενικά

- Αν προσπαθήσουμε να εφαρμόσουμε ένα σχέδιο λίπανσης σε οποιαδήποτε καλλιέργεια και πολύ περισσότερο στα μηλοειδή, θα διαπιστώσουμε ότι αυτό είναι αρκετά δύσκολο μιας και σε αυτή τη διεργασία "διατροφής" των δέντρων λαμβάνουν μέρος και άλλοι παράγοντες που σε κάποιες περιπτώσεις έχουν αρνητική επίδραση στη σωστή θρέψη των δέντρων

Μερικοί από τους παράγοντες αυτούς είναι:

1. Οι φυσικοχημικές ιδιότητες του εδάφους. Το pH του εδάφους, η αλλιώς η "οξύτητα" του εδάφους,  παρουσιάζει ιδιαίτερη σημασία αφού ανάλογα με την τιμή του επηρρεάζει άμεσα τη δυνατότητα πρόσληψης των διαφόρων στοιχείων. Καλύτερες τιμές για τα οποροφώρα δέντρα είναι οι τιμές 6-7
2. Οι κλιματικές συνθήκες της περιοχής
3. Οι εκάστοτε ποικιλίες και υποκείμενα που καλλιεργούνται
4. Οι διάφορες καλλιεργητικές εργασίες (κλάδεμα, τρόπος άρδευσης, κατεργασία του εδάφους κλπ)

- Η καλλιέργειά απορροφά θρεπτικά στοιχεία από το έδαφος όπως φαίνεται και στον παρακάτω πίνακα 

ετήσια απομάκρυνση θρεπτικών στοιχείων (Kg/στρ) για παραγωγή μήλων 5 τόνους/στρ

	ΑΖΩΤΟ	ΦΩΣΦΟΡΟΣ	ΚΑΛΙΟ	ΑΣΒΕΣΤΙΟ	ΜΑΣΓΝΗΣΙΟ
Καρποί	3,5	1,1	9	0,5	0,3
Ρίζες και κλάδοι	3	1,2	2	4	0,2
Φύλλα	2,5	0,9	6	5	2,7
Υπολείμματα κλαδέματος	2	1	1,5	2	0,2

πηγή, Instituto Agrario di S.Michele

 

- Βάση των παραπάνω η χρήση των λιπασμάτων αποσκοπεί στη συπλήρωση των θρεπτικών στοιχείων τα οποία είτε λείπουν από το έδαφος είτε βρίσκονται σε μορφή μη αφομοιώσιμη.

- Προκειμένου να επιτύχουμε εκτιμήσουμε επιτυχώς τις ανάγκες των δέντρων είναι απαραίτητη η χρήση 2 εργαλείων, η ανάλυση εδάφους και η φυλλοδιαγνωστική.

• Με την ανάλυση εδάφους μπορούμε να έχουμε μια ολοκληρωμένη εικόνα τόσο για την κατάσταση του εδάφους (pH, μηχανική σύσταση κλπ) όσο και για την επάρκεια ή μη των διαφόρων θρεπτικών
• Με τη φυλλοδιαγνωστική ελέγχουμε την επάρκεια και την τιμή των θρεπτικών στοιχείων στο εσωτερικό του δέντρου

- Τα κυριότερα στοιχεία που μελετούμε με τη βοήθεια των αναλύσεων τα χωρίζουμε σε μακροστοιχεία (Άζωτο, Φώσφορος, Κάλιο, Ασβέστιο, Μαγνήσιο) και σε ιχνοστοιχεία (Βόριο, Ψευδάργυρος, Σίδηρος, Μαγγάνιο, Χαλκος, Μολυβδαίνιο, Χλώριο)

- Κάθε στοιχείο από αυτά, "παίζει" κάποιο συγκεκριμένο ρόλο στην ομαλή λειτουργία του δέντρου, με συνέπεια, η γνώση των χαρακτηριστικών και των φυσικοχημικών του ιδιοτήτων να είναι πολύ σημαντική προκειμένου να επιτύχουμε καλύτερο αποτέλεσμα στη λίπανση

- Θα πρέπει επίσης να γνωρίζουμε ότι η καλλιέργειά μας "απορροφά"

 

Άζωτο

Γενικά

- Είναι το στοιχείο που κατά την εφαρμογή του προκαλεί τις μεγαλύτερες αντιδράσεις στις καλλιέργειες

- Αποτελεί στοιχείο "κλειδί" για τη λίπανση των καλλιεργειών, αφού ελέγχει τη βλάστηση και την καρπόδεση της καλλιέργειας 

- Τα τελευταία χρόνια όμως, η εφαρμογή του Αζώτου έχει δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στη δενδροκομία, κυρίως από τη μακροχρόνια - κακή χρήση του (υπερβολικές ποσότητες κλπ)

- Από το παραπάνω σχήμα συμπεραίνουμε ότι η διαθεσιμότητα του Αζώτου εξαρτάται από το ισοζύγιο εισροών - εκροών. Με άλλα λόγια, το εδαφικό Άζωτο αυξάνει με α) προσθήκη οργανικών υλικών (κοπριά, υπολείμματα καλλιέργειας κλπ) β) προσθήκη χημικών λιπασμάτων και γ) με τη δέσμευση ποσοτήτων Αζώτου από την ατμόσφαιρα

- Αντίθετα, το ποσό του Αζώτου που "χάνεται" οφείλεται κατά ένα μέρος στην ποσότητα Αζώτου που χρησιμοποιεί η καλλιέργεια (παραγωγή καρπών, βλαστών κλπ) και από παράγοντες όπως α) έκπλυση (υψηλές βροχοπτώσεις), β) εξαέρωση (μετατροπή του Αζώτου σε αέρια αμμωνία) και γ) απονιτροποίηση του (μετατροπή του Αζώτου στην αέρια μορφή)

• Φαίνεται τελικά ότι η ποσότητα του Αζωτούχου λιπάσματος δεν χρησιμοποιείται κατά 100% για τη λίπανση του δέντρου αλλά υφίσταται και άλλες απώλειες
• 3 σημεία είναι απαραίτητα ώστε να μπορέσουμε να ελέγξουμε τις απώλειες του Αζώτου

1. Επιλογή κατάλληλων ποσοτήτων Αζώτου αφού η υπερβολική ποσότητα αυξάνει το κόστος παραγωγής ενώ αντίθετα μειωμένη ποσότητα δημιουργεί ανεπάρκεια κατά συνέπεια μείωση αποδόσεων

2. Εφαρμογή του κατάλληλου αζωτούχου λιπάσματος όσο το δυνατό κοντά στο χρόνο πρόσληψης από την καλλιέργεια

3. Τμηματική χρήση αζωτούχων λιπασμάτων (πχ αν είναι απαραίτητη η δόση των 10κιλών/στρ, είναι προτιμότερο να την εφαρμόσω 2 Χ 5κιλά/στρ ή 3 Χ 3,3κιλά/στρ κοκ)

1. Το Άζωτο αποτελεί μέρος του μορίου των αμινοξέων, πρωτεϊνών, της χλωροφύλλης κλπ

2. Η πρόσληψη από τα δέντρα γίνεται με 2 κυρίως τρόπους, τη Νιτρική και την Αμμωνιακή μορφή

3. Το Άζωτο είναι υπεύθυνο κυρίως για α) το μέγεθος της βλάστησης, β) καρποφορίας (μέγεθος καρπού), γ) της καρπόδεσης κλπ

Ένας πρακτικός τρόπος υπολογισμού της ποσότητας αζωτούχου λιπάσματος που χρειάζεται το δέντρο αποικονίζεται στο σχήμα παραπάνω

Εποχή χορήγησης

-Όλες οι απόψεις συμπίπτουν στο γεγονός ότι, η περίοδος της ανθοφορίας είναι το πλέον  κρίσιμο στάδιο στο οποίο θα πρέπει να υπάρχει η απαραίτητη ποσότητα Αζώτου

-Νιτρικό Άζωτο χορηγούμενο κατά το στάδιο της κυτταροδιαίρεσης  ή και λίγο πριν, παρατείνει το στάδιο με αποτέλεσμα να δημιουργείται μεγαλύτερος αριθμός κυττάρων τα οποία με την ακολουθούσα τάνιση δίνουν καρπούς μεγαλύτερου μεγέθους

"Η περίοδος της κυτταροδιαίρεσης αρχίζει αμέσως μετά τη γονιμοποίηση και υπό κανονικές συνθήκες διατηρείται έως ο καρπός αποκτήσει βάρος ίσο με 30 γραμμάρια (μέγεθος ελιάς)"

- Εφαρμογές αζωτούχου λιπάσματος πριν το στάδιο της ρόδινης κορυφής έχουν μειωμένη αποτελεσματικότητα

- Μετά την καρπόδεση και ανάλογα με τη γονιμότητα του εδάφους, μπορούμε να εφαρμόσουμε το 60% της αζωτούχου λίπανσης που χρειάζεται το δέντρο για ολόκληρη την καλλιεργητική περίοδο (ποσότητες 2-4 κιλών αζώτου/στρ, παρουσιάζουν πολύ θετικά αποτελέσματα)

- Περί τα τέλη Σεπτεμβρίου συνιστάται επιπλέον εφαρμογή αζώτου (λίπανση στο έδαφος), προκειμένου το δέντρο να δημιουργήσει αποθέματα αζώτου για την επόμενη χρονιά. Για τον ίδιο σκοπό συμβάλει και ο ψεκασμός του φυλλώματος με ουρία

Σημαντικό!!! Το άζωτο που προσλαμβάνεται από τις ρίζες νωρίς την άνοιξη, μετακινείται μέσω της ξυλώδους μοίρας και ανταγωνίζεται το ασβέστιο το οποίο κατά τον ίδιο χρόνο μετακινείται μέσω των ίδιων αγωγών

Περίσσεια αζώτου

- Το άζωτο όπως είπαμε, είναι το κύριο στοιχείο που ευνοεί τη βλάστηση των δέντρων. Όσο "αυξάνουμε" τις δόσεις, τόσο αυξάνουμε την υπέργεια βλάστηση με συνέπεια να δημιουργείται στο δέντρο ένας άτυπος ανταγωνιμός μεταξύ βλάστησης και καρποφορίας, που τις περισσότερες φορές είναι σε βάρος της καρποφορίας των δέντρων

- Η συνεχής αυξημένη βλάστηση των δέντρων λόγω αυξημένης χρήσης αζώτου, ωθεί τα δέντρα να προσλάβουν από το έδαφος αυξημένες ποσότητες στοιχείων, με συνέπεια τη γρήγορη εξάντληση του εδάφους

- Σημαντικό στοιχείο είναι επίσης το γεγονός ότι κατά την αύξηση της βλάστησης, "έλκεται" το ασβέστιο προς αυτή την κατέυθυνση, αφήνοντας στην ουσία τους καρπούς χωρίς επαρκείς ποσότητες ασβεστίου (η έλξη του ασβεστίου προς τους βλαστούς είναι ισχυρότερη)

- Επίσης τα δέντρα γίνονται περισσότερο ευαίσθητα στις χαμηλές θερμοκρασίες και μυκητολογικές ασθένειες και επίσης είναι μια από τις κυριότερες αιτίες καρποπτώσεων που εκδηλώνεται πριν από τη συγκομιδή (κυρίως για τις ποικιλίες των Red Delicious)

Στην παραπάνω εικόνα, μπορούμε να δούμε τις δυσμενείς επιπτώσεις της περίσσειας Αζώτου στους καρπούς