Συγκομιδή μήλων, ποια είναι τα κριτήρια συγκομιδής στην περιοχή μας
- Τα μήλα και τα αχλάδια συγκομίζονται στο στάδιο της φυσιολογικής ωριμότητας. Στο στάδιο αυτό φτάνουν ύστερα από ορισμένο χρόνο και αφού έχει σχεδόν ολοκληρωθεί η αύξηση του καρπού, ενώ παράλληλα έχουμε και μεταβολές στο χρώμα του φλοιού, στη συνεκτικότητα και στα συστατικά της σάρκας
Χημικά χαρακτηριστικά ωρίμανσης μήλων
Η ωρίμανση συνοδεύεται σε πολλά φρούτα και λαχανικά από έντονες μεταβολές στη χημική τους σύσταση. Από τα χημικά χαρακτηριστικά τα ακόλουθα χρησιμοποιούνται ως κριτήρια ωριμότητας. Ποια είναι αυτά...?
Διαλυτά στερεά συστατικά (ΔΣΣ)
- Με την ωρίμανση των καρπών γίνεται υδρόλυση του αμύλου και αυξάνεται η περιεκτικότητα των σακχάρων.
Η μέτρηση των σακχάρων είναι δυνατό να γίνει με χημική μέθοδο. Τα σάκχαρα όμως που αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος των διαλυτών στερεών συστατικών, προσδιορίζονται εύκολα με διαθλασίμετρο στο χυμό του καρπού. Το κριτήριο αυτό χρησιμοποιείται μόνο του με επιτυχία για τον καθορισμό του χρόνου συγκομιδής σε ορισμένα είδη καρπών όπως κεράσια, ακτινίδια όπου η αύξηση των διαλυτών στερεών ΔΣΣ είναι ταχεία κατά την ωρίμανση του καρπού.
Εικόνα 1. Φορητό διαθλασίμετρο. Η χρήση και η λειτουργία του είναι εύκολη και μας δίνει γρήγορα και άμεσα αποτελέσματα. Τοποθετώντας 1 σταγόνα από το χυμό στη γυάλινη επιφάνεια του οργάνου έχουμε αμέσως το αποτέλεσμα των ΔΣΣ
- Σε άλλους καρπούς (πχ μήλο-αχλάδι) το κριτήριο αυτό χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με άλλα κριτήρια προκειμένου να ορίσουμε την ωριμότητα των μήλων
Άμυλο
- Σε πολλούς καρπούς (ανάμεσά τους το μήλο και το αχλάδι), η περιεκτικότητα σε άμυλο μειώνεται βαθμιαία με την προοδευτική ωρίμανση του καρπού.
- Για την εκτίμηση του αμύλου στους καρπούς χρησιμοποιείται η δοκιμή διαλύματος Ιωδιούχου Καλίου. Με την εμβάπτιση τεμαχισμένου καρπού στο διάλυμα οι καρποί που έχουν άμυλο βάφονται με βαθύ μπλε χρώμα ενώ αντίθετα, οι καρποί που δεν έχουν άμυλο δε χρωματίζονται.
- Το κριτήριο αυτό είναι εύκολο, δεν απαιτεί πολυέξοδα όργανα και σε συνδυασμό με άλλα κριτήρια δίνει ικανοποιητικά αποτελέσματα
Εικόνα 2. Δείκτης αμύλου-ιωδίου. ΄Οσο η τιμή του δείκτη ανεβαίνει τόσο περισσότερο ώριμα είναι τα μήλα
Σκληρότητα
- Με την ολοκλήρωση της αύξησης και την ωρίμανση του καρπού, έχουμε το μαλάκωμα της σάρκας
- Το μαλάκωμα της σάρκας χρησιμοποιείται ως κριτήριο ωριμότητας σε πολλά είδη καρπών. Γενικά, το μαλάκωμα μπορεί να επηρρεάζεται από πολλούς παράγοντες οι οποίοι μπορεί να επιδρούν και να τροποποιούν τα αποτελέσματά του ως κριτήριου ωριμότητας. Στα αχλάδια π.χ η θερμοκρασία κατά την εποχή της ωρίμανσης είναι δυνατό να επιδρά στο μαλάκωμα της σάρκας και να δίνει διαφορετικές τιμές ωριμότητας για συγκομιδή. Επίσης το μαλάκωμα μπορεί να επηρρεάζεται από τη θρεπτική κατάσταση και την εδαφική υγρασία. Γενικά, οτιδήποτε επιταχύνει την αύξηση του καρπού (π.χ υπερβολική αζωτούχος λίπανση και υψηλή εδαφική υγρασία) επιδρά άμεσα στο μαλάκωμα της σάρκας
- Ο βαθμός σκληρότητας μετριέται με πιεσόμετρα. Στο μήλο αφαιρείται η εξωτερικά ο φλοιός και το έμβολο βυθίζεται σε ορισμένο βάθος δείχνοντας την ένδειξη στο δυναμόμετρο
Εικόνα 3. Πιεσόμετρο χειρός
Ποια είναι τα κριτήρια συλλεκτικής ωριμότητας των μήλων στην περιοχή μας
Βάση εργασίας που πραγματοποιήθηκε στην περιοχή της Ζαγοράς το 1997, από το Παν/μιο Θεσ/νικης και την ερευνητική ομάδα του καθηγητή κ.Σφακιωτάκη, οι άριστες τιμές των παραπάνω παραμέτρων που συντελούν στη σωστή χρονικά συγκομιδή των μήλων ώστε να περιοριστεί, τόσο το επιφανειακό έγκαυμα όσο και η μεγαλύτερη και καλύτερη συντήρηση των μήλων είναι:
1. Συνεκτικότητα σάρκας: >6,5
2. Διαλυτά στερεά (ΔΣΣ): >11,5
3. Δείκτης αμύλου-ιωδίου: 3-4
4: Ώρες χαμηλών θερμοκρασιών κάτω από 12,5 C: >125
5. Αιθυλένιο (ppm): <1
Βιβλιογραφία
1. Μετασυλλεκτική Φυσιολογία και Τεχνολογία Νωπών Οπωροκηπευτικών Προϊόντων. Ευάγγελος Σφακιωτάκης, 1995